دو دقیقه سینمای ناب از بهرام بیضایی (تماشا کنید)

عصر ایران - روز گذشته خبر فوت زنده یاد بهرام بیضایی منتشر شد، سینمای او لحظات ناب و خاصی را دارد که در تاریخ سینمای ایران بی بدیل بوده‌اند، در فیلم‌های مختلف این فیلمساز همیشه سکانس‌هایی وجود داشته که منتقدین و کارشناسان درباره آن به کررات نوشته و حرف زده‌اند.

سکانس «رفتن گلرخ به محوطهٔ ساخت‌وساز» در فیلم سگ کشی یکی از آن صحنه‌های سینمایی است که از چندین منظر می‌توان آنرا مورد بررسی قرار داد. 

خلاصهٔ داستان فیلم:

گلرخ کمالی بعد از سال‌ها به ایران برمی‌گردد تا بدهی‌ها و پرونده‌های مالیِ همسرش، ناصر معاصر، را که ظاهراً کلاه‌بردار بوده، جمع‌وجور کند. او در این مسیر وارد شبکه‌ای از مردان طلبکار، قراردادهای مشکوک، دروغ‌های به‌هم‌پیوسته و مناسبات فاسد اقتصادی می‌شود؛ جایی که حقیقت مدام تغییر می‌کند و قربانی اصلی، خود گلرخ است.

چرا این سکانس مهم است؟

بیضایی به‌جای دیالوگ‌های افشاگرانه با استفاده از فضای مه‌آلود، آدم‌های ماسک‌دار، صدای ماشین‌آلات و ... تمثیلی از فساد، پنهان‌کاری و بی‌هویتی را به نمایش می‌گذارد. تماشاگر «حس می‌کند» چه خبر است، بدون اینکه چیزی مستقیماً گفته شود.

آدمها ماسک دارند، چهره‌ها محو است، هویت‌ها یکی می‌شود و مسئولیت فردی وجود ندارد. در همین صحنه گلرخ با بازی مژده شمسایی دنبال شخصی به اسم سنگستانی می‌گردد و سراغ او را می‌گیرد، یک نفر به او می‌گوید: «ما همه سنگستانی هستیم».

اما در نقطه مقابل آنها، گلرخ زنی بدون ماسک است، تنها، آسیب‌پذیر و قابل شناسایی.

این سکانس یکی از خالص‌ترین نمونه‌های سینمای استعاری بیضایی در تاریخ سینمای ایران است که با تصویر، فضا و تمثیل، نظامی از دروغ و فساد را نشان می‌دهد؛ بدون توضیح یا شعار، فقط با سینما.

بیشتر بخوانید:

دو دقیقه هیجان و ترس که دستور زبان سینما را برای همیشه تغییر داد (تماشا کنید)

دو دقیقه نفس گیر از یک فیلم جنگی مرجع در تاریخ سینما (تماشا کنید)

دو دقیقه از فیلم وسترن که دستور زبان دوئل سینمایی را تغییر داد (تماشا کنید)

دیالوگی ماندگار از نمایش «مرگ یزدگرد» بهرام بیضایی (فیلم)

تماشاخانه

اینجا مخوف‌ترین جای ایران است: زیر پا «باتلاق اسید»، بالای سر «ابر سمّی»! (فیلم)

دو دقیقه سینمای ناب از بهرام بیضایی (تماشا کنید)

فیلم های دیگر