وقتی جایگزینی در افق دیده شود

شرق/ ژاله شادی‌طلب _ جامعه‌شناس

درباره کمپینی که برای نخریدن اتومبیل صفرکیلومتر تولید داخل کشور راه افتاده، اظهارنظر‌های بسیاری شده است.

دولت هم بلافاصله به سراغ وام هفت‌ساله خرید خودروهای داخلی رفته و ٢٥‌ میلیون تومان برای آن در نظر گرفته است.

در هفته‌های اخیر، عده‌ای بر کسانی که این کمپین را راه انداخته‌اند، متمرکز شده و به‌دنبال کشف یک توطئه سعی کرده‌اند تا عامل «دست بیگانگان»، «ضدانقلاب»، «وارد‌کنندگان اتومبیل خارجی» و... را برملا کنند.

اما درباره اینکه تا چه اندازه مردم عادی جامعه (خریداران بالقوه اتومبیل‌های داخلی) اهل مراجعه لحظه‌به‌لحظه به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و چک‌کردن قیمت‌ها هستند، کمتر اطلاعاتی ارائه شده است.

اینکه ضدانقلاب پس از گذشت ٣٦ سال از پیروزی انقلاب اسلامی چنین توان و ظرفیتی دارد و توانسته با چنین کمپینی صنعت اتومبیل کشور را با سابقه حداقل ٥٠ ساله، در مدت چند هفته به مرز پرشدن انبار‌ها، وضعیت بد مالی، اخراج کارگران و.... بکشاند، مسئولان و مدیران صنایع خودرو را شگفت‌زده نکرده است. 

اینکه خریداران اتومبیل‌های ایرانی که فقط با قرض از اقوام و دوستان و وام‌های کوتاه و بلندمدت از منابع رسمی می‌توانستند اتومبیل ایرانی بخرند، چگونه به یک‌باره قدرت خریدشان آنچنان بالا رفته که منتظر ورود اتومبیل‌هایی با قیمت‌های چند صد‌میلیونی هستند (شرایط پساتحریم) و در نتیجه از خرید اتومبیل تولید داخل دست برداشته‌اند؟

 همه پرسش‌هایی است که به نظر می‌رسد کاشفان توطئه علاقه زیادی به پرداختن به آنها ندارند. به نظر نگارنده -‌که بالقوه خریدار اتومبیل داخلی یا خارجی نیستم و بالفعل هم دارنده آن نیستم‌- پرسش‌های متفاوتی را باید طرح کرد: آیا ممکن است مردم از اجحاف‌ها و کیفیت نامناسب اتومبیل‌های داخلی خسته شده‌ باشند و فشارهای تحمیل‌شده را با فراهم‌آمدن اولین کانال اعتراضی بروز دهند؟

آیا ممکن است تا زمانی که مردم برای حل مسائل زندگی روزمره‌شان راه‌حلی نمی‌بینند، به‌ناچار به تمام سختی‌ها تن دهند و خود را اگر نه منفعل، حداقل با جریان آب سازگار کنند؟  آیا ممکن است وقتی مردم فقط گشوده‌شدن روزنه‌ای را پیش‌بینی می‌کنند، از همین فرصت شاید غیرقابل تحقق و بازشدن همین روزنه استفاده کنند؟

باور بفرمایید؛ این مردم خریدار اتومبیل‌های گران‌قیمتی که ازمابهتران، همسران و فرزندانشان سوار می‌شوند، نیستند. حتی قدرت خرید یک اتومبیل تولید داخل دست‌چندم را هم ندارند، چه برسد به اتومبیل‌های خارجی وارداتی! 

پس بهتر نیست به‌جای کشف توطئه‌ها، به آنچه که بر مردم کوچه و خیابان می‌گذرد دقت کنیم و با سعه‌صدر بپذیریم و ارج بنهیم سخن تلخ دوست را که بهتر از تمجید دروغین دشمنان است و از خودمان بپرسیم زمانی که برای حل مسائل اجتماعی، اقتصادی و ... راه‌حل‌های جایگزینی در افق دوردست دیده شود، واکنش مردم چه خواهد بود؟