اگر « معصومه آباد » مرد بود؟

باران ستوده، دبیر دپارتمان زنان و غرب آسیا انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا طی یادداشتی در روزنامه هم میهن نوشت:د ر هفته‌های اخیر شاهد به راه افتادن موج بزرگ انتقادات به انتصاب «معصومه آباد» به‌عنوان سفیر ایران در فنلاند بودیم. یک روز بی‌ارتباط بودن مدرک تحصیلی بهداشت باروری و جنین‌شناسی به دیپلماسی و روز دیگر بی‌تجربگی و ناآشنا بودن این چهره به ساختار وزارت امور خارجه مورد تاکید قرار می‌گرفت.

البته در میانه اعتراضات صورت‌گرفته، اظهارات «آباد» مبنی بر اینکه برای قبول چنین پستی شش ماه زمان خواسته است تا در این مورد مشورت لازم را انجام دهد، جامعه را بیشتر عصبانی کرد.
موضوعی که در میانه انتقادات کمتر مورد توجه قرار گرفت تفوق رگه‌هایی از جنسیت‌زدگی بر موضوع مهم شایسته سالاری بود. رویکردی که با ادبیاتی تحقیرآمیز در مورد انتصاب معصومه آباد به مقام سفارت مطرح می‌شد.

اینکه «وزیر امورخارجه هم باید به ریاست بخش زنان و زایمان منصوب شود» یا اینکه «دکتری بهداشت باروری را چه به مقام سفارت!»

فارغ از همه این اظهارنظرها نفس انتصاب معصومه آباد به مقام سفارت در فنلاند شایسته تقدیر است.

از آن جهت که ایران به‌عنوان صدوچهل‌وسومین کشور در گزارش شکاف جنسیتی ۲۰۲۳ از بین ۱۴۶ کشور جهان، به فنلاند- کشوری که در رتبه سوم شکاف جنسیتی جهان ایستاده است و در بیشتر شاخص‌ها برابری را تجربه کرده است- زنی را برای سفارت اعزام می‌کند.

نفس این انتصاب می‌تواند نشان‌دهنده نوعی از درایت، عقلانیت و دوراندیشی در تصمیم‌گیران دستگاه دیپلماسی ایران باشد.

ذکر این نکته ضروری است که نگارنده از مدافعان سرسخت شایسته‌سالاری در هر منصبی است، اما در پاسخ به منتقدانی که بی‌ارتباط بودن مدرک تحصیلی را به‌عنوان پاشنه آشیل این انتصاب مطرح می‌کنند، باید دو نکته را متذکر شد؛

اول اینکه، نماد زنان موفق و قدرتمند در عرصه سیاست‌ورزی جهان، زنی به نام آنجلا مرکل است که تحصیلاتش را در رشته شیمی کوانتوم به پایان رساند، اما قدرتمندانه نه‌تنها آلمان بلکه اتحادیه اروپا را مدیریت کرد و توانست کارنامه درخشانی را در مقام اولین زن صدراعظم آلمان از خود به یادگار بگذارد.

دوم اینکه، منتقدان انتصاب نویسنده کتاب «من زنده‌ام» به مقام سفارت فنلاند، حتماً فراموش کردند که وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی به جز محمدجوادظریف وحسین امیرعبداللهیان همگی تحصیلات نامرتبط داشتند.

کریم سنجابی در رشته حقوق، ابراهیم یزدی در رشته داروسازی، صادق قطب‌زاده در رشته زبان انگلیسی، میرحسین موسوی در رشته معماری، علی‌اکبر ولایتی در حوزه پزشکی اطفال، کمال خرازی در رشته مدیریت آموزشی، منوچهر متکی در مقطع دیپلم، علی‌اکبر صالحی در رشته فیزیک هسته‌ای فارغ‌التحصیل شده‌اند.

در این ماجرا موضوع نگران‌کننده برای فعالان حقوق زنان سیطره نگاه جنسیت‌زده در سیل انتقادات به چنین انتصابی است.

احتمالاً بخش عمده افراد منتقد در صورت انتخاب یک مرد با تحصیلات غیرمرتبط به پست سفارت اصولاً به این مسئله ورود نمی‌کردند و این انتخاب را زیر سوال نمی‌بردند. اما به محض انتخاب یک زن در این مقام، این حکم آماج حملات گسترده رسانه‌ای قرار می‌گیرد و با پیش‌داوری عدم موفقیت او را قطعی پیش‌بینی می‌کنند.

پیش‌داوری عدم موفقیت زنان در واقع تاییدکننده نظریات گای تاچمن است که تصریح دارد جامعه مردسالار و رسانه‌های چنین جامعه‌ای، تلاش دارند تا این باور را در جامعه نهادینه کنند که زنان به‌طور قطع از نظر کفایت از همکاران مرد خود پست‌ترند.

این همان رویکرد نگران‌کننده‌ای است که باید از آن اجتناب کرد وگرنه جامعه زنان به‌رغم برخورداری از تحصیلات و تجربه به دلیل نگرانی از قضاوت افکار عمومی این فرصت را پیدا نمی‌کند که در عرصه مدیریت کشور بدرخشند و ضمن بهره‌گیری کشور از توانایی‌های آنان موجب ارتقای شاخص‌های توسعه در ایران شوند.

الهیار هرمزگانی؛ قهرمان واقعی در حاشیه/ چهره‌های پر زرق و برق در مرکز توجه

بیشتر بخوانید:

واکنش معصومه آباد به انتقادات درمورد سفیر شدنش در فنلاند: از زمانی که دانش آموز بودم فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشته‌ام / زمانی که مهمان‌های خارجی به وزارت خارجه دعوت می‌شدند، از من به عنوان سخنران یا مدعو دعوت می‌شد

تماشاخانه

الگویی برای سازگاری با تغییرات اقلیمی / شهرهایی که در برابر سیل مسلح می‌شوند (فیلم)

دو دقیقه نفس گیر از یک فیلم جنگی مرجع در تاریخ سینما (تماشا کنید)

فیلم های دیگر